Zapalenie mięśnia serca (ZMS; Myocarditis) 

Zapalenie mięśnia serca jest chorobą zapalną komórek mięśniowych serca – kardiomiocytów, tkanki śródmiąższowej, naczyń i niekiedy – osierdzia.

Zapalenie to reakcja układu odpornościowego na czynniki patologiczne. Dochodzi do zmian w naczyniach krwionośnych tj. rozszerzenia naczyń, zwiększenia ukrwienia tkanki i przepuszczalności naczyń.
Nawet 1/4 młodych dorosłych (18-30 lat) umiera nagle z powodu tej groźnej choroby.

Przyczyny zapalenia mięśnia serca:

Patogeny obejmują zapalenie (w kolejności od najczęstszych do najrzadszych):

1. Wirusowe – enterowirusy, coxsackie, różyczki, grypy, cytomegalowirus, parwowirus B19, wirus ospy wietrznej i półpaśca, HCV, wirus polio.
2. Bakteryjne – Haemophilus influenzae, Vibro cholerae, Samonella typhi, Brucella, Corynebacterium diphteriae gonococcus, Actinomyces, Tropheryma whipplei.
3. Pierwotniakowe – Toxoplasma gondii i Trypanosoma cruzi.
4. Krętkowe – Leptospira, Borrelia burgdorferi.
5. Grzybicze – Aspergillus, Candida i inne
6. Riketsjowe, Mykoplazmatyczne
7. Pasożytnicze – Ascaris, Shistosoma, Taenia solium, Truchinella spiralis, Wuchereria bancroftis, wędrująca larwa trzewna, Echinococcus granulosus, Paragonimus westermani.

Zapalenie mięśnia sercowego pochodzenia bakteryjnego występuje często u pacjentów z obniżoną odpornością (np. z AIDS).

Główne objawy w przebiegu zapalenia mięśnia sercowego (najczęściej szybkie narastanie objawów):

1. ból w klatce piersiowej,
2. duszność wysiłkowa, osłabienie i męczliwość, obrzęki kończyn, suchy kaszel, opuchnięty brzuch, nocne oddawanie moczu,
3. nagła śmierć sercowa – zgon z przyczyn sercowych poprzedzony nagłą utratą przytomności.

Badania pomocne w diagnostyce ZMS:

1. EKG,
2. badanie echokardiograficzne,
3. holter EKG – rozpoznanie ew. zagrażających życiu zaburzeń rytmu serca,
4. badania laboratoryjne, m.in.: CRP i OB, IgM, badania przeciwko wirusom uszkadzającym mięsień sercowy, troponiny/kinazy kreatynowe,
5. Rezonans magnetyczny serca (Magnetic resonans imaging, MRI).

W przypadku niejasnej etiologii oraz przedłużającego się leczenia lub w przypadku pogorszenia się stanu klinicznego pacjenta złotym standardem jest biopsja mięśnia sercowego wykonywana pod kontrolą angiografii. Pobrany wycinek poddawany jest badaniu histopatologicznemu pod mikroskopem.

Głównym późnym powikłaniem zapalenia mięśnia sercowego jest postępująca niewydolność serca. W przebiegu choroby mogą wystąpić zaburzenia rytmu, nagły zgon, zatory obwodowe i mikrotętniaki lewej komory. Rzadko choroba może mieć przebieg sub-kliniczny, skąpoobjawowy.

Jak zapobiegać ZMS?

1. Należy przestrzegać zasad higieny osobistej – tj. dbać o mycie rąk, nosić maseczkę w trakcie infekcji, aby nie narażać innych osób na zarażenie,
2. Unikać ekspozycji na infekcje (nie kontaktować się z osobami chorymi),
3. Podczas choroby należy ograniczyć wysiłek fizyczny,
4. Szczepić się zgodnie z kalendarzem szczepień (szczególnie ważna jest szczepionka przeciwko grypie i różyczce).

Należy szczególnie dbać o zęby – leczenie oraz profilaktyka próchnicy i zapaleń przyzębia może uchronić przed ZMS.